Ο άνθρωπος που είναι υποταγμένος στα πάθη, είναι τόσο ματαιόδοξος, που δεν καταλαβαίνει τι κάνει, τι στερήσεις προετοιμάζει για τον εαυτόν του, σε τι βάσανα θα του υποβάλλουν τα ανόητα πάθη του. Δεν κατανοεί πως ο Θεός τον τίμησε με την εικόνα Του, τον έκανε παιδί του, φίλο Του, κληρονόμο της Βασιλείας των Ουρανών και εκείνος με την αφροσύνη του, γίνεται άπληστος, σαρκομανής, κακός κσι φθονερός.

Κάθε πάθος γίνεται από μόνο του βάσανο και ταυτόχρονα βασανιστής στον άνθρωπο που το έχει. Επιστήμη των επιστημών είναι να κατανικήσουμε την αμαρτία ή τα πάθη που φωλιάζουν μέσα μας.

Όπως ο ατμός ή ο αέρας που έχουν εγκλειστεί σε μεγάλες ποσότητες σε κάποιο κλειστό χώρο προσπαθούν να ξεφύγουν, έτσι κάνουν και τα πάθη. Προσπαθούν να ξεφύγουν από τον άνθρωπο, να μπουν σε άλλους, να διαφθείρουν με την δυσωδία τους και άλλες ψυχές, λες και η πνοή του πονηρού πνεύματος, έχει γεμίσει την καρδιά.

Μην δείχνεις στους άλλους το πάθος σου. Μην βλάπτεις τους άλλους βγάζοντας προς τα έξω την κακία που έχεις μέσα σου. Εξομολογήσου στον Θεό την θλίψη σου, ότι η ψυχή σου είναι γεμάτη κακία, πως η ζωή σου είναι σκέτη κόλαση. Στους άλλους όμως, να δείχνεις ένα φωτεινό και ευχάριστο πρόσωπο. Τι φταίνε αυτοί για το πάθος σου;

Όλη η πανουργία του διαβόλου συνίσταται, στο να υποκινεί τους ανθρώπους στην αγάπη για τον κόσμο και τα εγκόσμια, δηλαδή στην ματαιοδοξία, στα πλούτη, στη δόξα, στις τιμές και τις επίγειες απολαύσεις, ώστε να απομακρυνθούν οπό τον Θεό, να περιφρονήσουν την ψυχή και τις ανάγκες της και να μην σκέφτονται την αιωνιότητα, τον Θεό και την ένωση μαζί Του.

Όποιος θυμώνει κατά του αδελφού του, για κάτι το υλικό, αποδίδει στα υλικά πράγματα μεγαλύτερη αξία, από ότι στον αδελφό του. Αλλά τί αξίζει περισσότερο από τον άνθρωπο πάνω στη γη;

Μην αφήσεις σε καμμιά περίπτωση τον εαυτόν σου να οργιστεί. Υπόταξε στην αγάπη κάθε προσβολή που σου γίνεται και κάθε παραξενιά, κάθε είδος οικογενειακής δυσαρέσκειας. Τίποτα άλλο να μην ξέρεις, παρά μόνο την αγάπη. Να κατηγορείς πάντα τον εαυτόν σου, να ομολογείς πως εσύ είσαι ο φταίχτης σε όλα. Να λες: "Δικό μου είναι το σφάλμα, εγώ είμαι ο αμαρτωλος". Να θυμάσαι, πως όπως είσαι αδύνατος, έτσι είναι και ο πλησίον σου. Γι' αυτό και είναι ανώφελο να κατηγορείς τον αδύνατον και αμαρτωλό, όταν μάλιστα αναγνωρίζει την αδυναμία του.

Ο άνθρωπος που είναι οργισμένος μαζί μας είναι άρρωστος. Πρέπει να του συμπεριφερθούμε ευγενικά, να του μιλήσουμε ήρεμα με αγάπη. Και αν η κακία του για μας δεν έχει ριζώσει βαθιά μέσα του, θα δεις πως η καρδιά του θα μαλακώσει, η κακία του θα εξαφανιστεί από την καλοσύνη και την αγάπη σου.

Όταν είμαστε οργισμένοι εναντίον του πλησίον μας, ακόμα και η προσευχή μας είναι αμαρτωλή.

Ποιός δεν θα δει τον αρχηγό της οργής, όταν εκδηλώνεται ο θυμός; Ο άνθρωπος που έχει υποδουλωθεί στον εκνευρισμό και την κακία, αισθάνεται καθαρά στο στήθος του την παρουσία μιας πονηρής και εχθρικής δύναμης. Με την παρουσία αυτού του πονηρού πνεύματος, ο άνθρωπος αισθάνεται άρρωστος στα καλά καθούμενα, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά.

Ο εκνευρισμός προέρχεται από έλλειψη αυτογνωσίας, από υπερηφάνεια, από το γεγονός ότι δεν υπολογίζουμε τη μεγάλη διαφθορά της φύσης μας και γνωρίζουμε πολύ λίγο, τον πράο και ταπεινό Ιησού.

Δεν πρέπει να προσέχεις την ομορφιά του ανθρωπίνου προσώπου, αλλά την ψυχή. Μην προσέχεις την εξωτερική ομορφιά του βιβλίου, αλλά το περιεχόμενό του. Διαφορετικά θα υποτιμήσεις το πνεύμα και θα εκθειάσεις την σάρκα. Τα γράμματα και η εμφάνιση του βιβλίου, είναι η σάρκα. Το περιεχόμενό του, είναι το πνεύμα.

Πρόσεξε τον εαυτό σου και ιδιαίτερα τα πάθη σου στην οικογενειακή σου ζωή, γιατί εκεί αυτά εμφανίζονται ελεύθερα. Έξω από το σπίτι μερικά από αυτά, συνήθως καλύπτονται από άλλα πιο «ευπρεπή». Στο σπίτι όμως δεν μπορεί να αποκρύψεις τα πάθη, αυτά που υποσκάπτουν τη ψυχική σου ακεραιότητα.

Να λες μέσα σου, με όλη σου την καρδιά: ''Ο Κύριος είναι τα πάντα για μένα. Εγώ δεν είμαι τίποτα. Είμαι αδύναμος και τιποτένιος. ''Χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν'' (Ιωάν. 15,5), είπε ο ίδιος ο Κύριος. Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε: ''Εγώ είμαι το παν για σένα''. Αυτό πρέπει να το πιστεύεις κάθε στιγμή της ζωής σου ακράδαντα και να καταφεύγεις στον Κύριο, για το καθετί. Να πιστεύεις, πως θα λάβεις απ' Αυτόν, ο,τιδήποτε είναι απαραίτητο για την σωτηρία σου, αλλά και γι' αυτήν την πρόσκαιρη ζωή σου.

Ω, πόσο πικρές και προσβλητικές Σου είναι οι αμαρτίες μου, Χριστέ μου, Θεέ και Σωτήρα μου! Δέχτηκες ραπισμούς, μαστιγώσεις, εμπτυσμούς. Στο κεφάλι Σου φόρεσαν ακάνθινο στεφάνι, Σταυρώθηκες στο Σταυρό για χάρη μου. Κρεμάστηκες στο Σταυρό, υπόφερες απίστευτα βάσανα, για να με σώσεις, από τα πικρά και αβάσταχτα βάσανα της κολάσεως. Θα έπρεπε πιο συχνά να φέρνω στον νου μου, αυτή Σου την αυτοθυσία και τα πάθη Σου, για να μην αμαρτάνω, αλλά να επιδίδομαι με ζήλο στην αρετή, να Σε αγαπάω με όλη μου την καρδιά, να τηρώ τις σωτήριες εντολές Σου.

Η σκέψη του ανθρώπου έχει την μεγαλύτερη επίδραση στην κατάσταση και στις ροπές της καρδιάς και των έργων του. Επομένως, για να διατηρείται η καρδιά καθαρή, πρέπει να εξαγνίζεις την σκέψη σου με την προσευχή, με την μελέτη της Αγίας Γραφής και των κειμένων των Αγίων Πατέρων, κσθώς και με την βεβαιότητα, πως οι εγκόσμιες απολαύσεις είναι πρόσκαιρες και φθαρτές και σύντομα εξαφανίζονται.

Δεν πρέπει να κοιτάζουμε με κατάπληξη και κακία, τις διάφορες αμαρτίες, αδυναμίες και πάθη των ανθρώπων. Όλα αυτά είναι ξελογιάσματα των ανθρώπων από παλιά, είναι αδυναμίες όλου του ανθρωπίνου γένους. Οι άνθρωποι δεν μπορούν από μόνοι τους, να απαλλαγούν απ' αυτά. Ήταν απαραίτητος ένας Σωτήρας. Όχι μεσίτης, ούτε άγγελος, αλλά ο ίδιος ο Κύριος σαρκωμένος. Γι' αυτό πρέπει να περιφρονούμε τα ανθρώπινα πάθη, ακόμα και αν στρέφονται εναντίον μας π.χ. κακία φθόνος κ.ά. Δεν πρέπει να οργιζόμαστε εναντίον εκείνων που έχουν υποκύψει στα πάθη αυτά, αλλά να τους φερόμαστε με καλοσύνη. Να τους βλέπεις όλους σαν εικόνες Θεού και να τους φέρεσαι με απλότητα, με σεβασμό. Πρέπει να προσπαθούμε να τους πείσουμε με τα λόγια, με προσευχή, όπως έκανε ο Κύριος και οι Άγιοι, για τους εχθρούς τους. Εδώ έγκειται η σοφία του Χριστινανού...

Τον αλαζόνα, μοχθηρό και υπερήφανο άνθρωπο, να τον βλέπεις σαν τον άνεμο. Μην προσβάλλεσαι από την κακία, την υπερηφάνεια και την μοχθηρία του. Φρόντισε να παραμείνεις ειρηνικός. Ο εχθρός προσπαθεί, να σε εκνευρίσει, εξάπτοντας τα ανθρώπινα πάθη σου ή βάζοντας στην καρδιά σου καχυποψία και φαντασίες.

Μην κοιτάζεις τον άνθρωπο και κυρίως τον Χριστιανό, με κανέναν άλλο τρόπο, παρά μόνο ως υιό Θεού. Να τον δεχτείς ως υιό Θεού, να συνομιλήσεις μαζί του και να του φερθείς, όπως θα φερόσουνα σε υιό Θεού.

Ο σαρκικός άνθρωπος δεν μπορεί να καταλάβει την ευλογία και την πνευματική ευφροσύνη που απολαμβάνουμε με την προσευχή και την άσκηση της αρετής. Ούτε στο ελάχιστο δεν μπορεί να κατανοήσει τι ευλογία και ποιά μακαριότητα μας περιμένει στον άλλο κόσμο. Δεν γνωρίζει τίποτα υψηλότερο από την επίγεια σαρκική χαρά. Τις μέλλουσες ευλογίες τις λογαριάζει φαντασίες. Ο πνευματικός άνθρωπος όμως, γνωρίζει εμπειρικά την ευλογία που νιώθει η ενάρετη ψυχή, γιατί η καρδιά του προγεύεται από τώρα την Μέλλουσα Μακαριότητα.

Το γεγονός, ότι κάποιοι Χριστιανοί δεν μπορούν να κατανοήσουν την Ορθόδοξη πίστη μας και τα μυστήριά της, φανερώνει πως ο νους και η καρδιά τέτοιων ανθρώπων έχουν εμπάθεια και δεν μπορούν να ανεχτούν την καθαρότητα και την λαμπρότητά της, όπως τα άρρωστα μάτια δεν μπορούν να υποφέρουν το φως του ηλίου. Το ουράνιο θησαυρό της πίστης μπορούν να καταλάβουν, μόνο οι καρδιές εκείνων, που αποδεσμεύουν το νου και τα αισθήματά τους, από κοσμικές επιθυμίες.

Μια λευκή πετσέτα λερώνεται πολύ εύκολα, ενώ στα μαύρα ρούχα, όταν λερώνονται οι λεκέδες δεν φαίνονται. Το ίδιο γίνεται και με την ψυχή. Η καθαρή ψυχή, που έχει λευκανθεί με μετάνοια, καταλαβαίνει αμέσως, όταν την πλησιάζει η αμαρτία, ενώ η άλλη, αυτή που ζει μέσα στην αμαρτία, δεν καταλαβαίνει πως οι αμαρτίες έρχονται η μία μετά την άλλη και την κυριεύουν.

Η νηστεία είναι καλός δάσκαλος. Και να γιατί: α ) Σύντομα βοηθάει αυτόν που νηστεύει να καταλάβει, πως ο άνθρωπος έχει πραγματική ανάγκη από λίγη τροφή και ότι γενικά είμαστε άπληστοι και τρώμε πολύ περισσότερο, από όσο ανάγκη έχει η φύση μας β ) Η νηστεία δείχνει καθαρά και φανερώνει όλες τις ψυχικές μας αδυναμίες, τις ελλείψεις, τις αμαρτίες και τα πάθη. Είναι όπως ακριβώς όταν αρχίζει να καθαρίζει κανείς το βρώμικο νερό και βλέπει όλα τα ερπετά και τις βρώμικες ουσίες που περιέχει γ ) Μας φανερώνει την ανάγκη να στρέψουμε στον Θεό με όλη μας την καρδιά και να επιζητήσουμε το έλεός Του, την βοήθειά Του και την σωτηρία μας και δ ) Η νηστεία αποκαλύπτει όλη την πανουργία, την πονηριά και την κακία των ασωμάτων δυνάμεων. Εκείνων, που έως σήμερα υπηρετούσαμε ασυνείδητα και των οποίων η πονηριά, τώρα που φωτιστήκαμε από το Φως της Χάρης του Θεού, φαίνεται καθαρά. Και τώρα που τις εγκαταλείψαμε, μας κυνηγούν ανελέητα.

Εκείνοι που απορρίπτουν την νηστεία, ξεχνούν από που προήλθε η πτώση του πρώτου ανθρώπου. Δεν θυμούνται τι μέσα εναντίον της αμαρτίας και των πειρασμών μας υπέδειξε ο Σωτήρας μας, ότσν ο ίδιος πειράστηκε από τον σατανά στην έρημο, αφού πριν είχε νηστέψει σαράντα μέρες και νύχτες. Δεν ξέρουν ή δεν θέλουν να μάθουν, πως ο άνθρωπος απομακρύνεται συνήθως από τον Θεό, λόγω της ακρασίας του, όπως έγινε με τους κατοίκους των Σοδόμων και των Γομόρων, που ήταν σύγχρονοι του Νώε. Η ακρασία είναι αιτία κάθε αμαρτίας στους ανθρώπους. Εκείνοι που απορρίπτουν την νηστεία, αφαιρούν από τον εαυτόν τους και από τους άλλους τα όπλα εναντίον της σάρκας και των επιθυμιών της, εναντίον του διαβόλου. Η σάρκα και ο διάβολος ενισχύοντσι στον αγώνα εναντίον μας, με την ακρασία μας. Επομένως όσοι αρνούνται την νηστεία δεν είναι στρατιώτες του Χριστού, γιατί πετούν τα όπλα τους και παραδίδονται θεληματικά σαν αιχμάλωτοι στην αισθησιακή και φιλαμαρτήμονα σάρκα. Είναι τυφλοί και δεν βλέπουν την συνάφεια ανάμεσα στην αιτία και τα αποτελέσματα των πράξεών τους.

Όταν τρώει υπερβολικά ο άνθρωπος, γίνεται σαρκικός, χωρίς πνεύμα. Γίνεται μια άψυχη σάρκα. Με την νηστεία αντίθετα, ο άνθρωπος προσελκύει το Άγιο Πνεύμα και γίνεται πνευματικός. Όταν το βαμβάκι είναι στεγνό και δεν βρέχεται με νερό, είναι ελαφρύ και αν είναι λίγο, πετάει ψηλά στον αέρα. Όταν όμως βραχεί, βαραίνει και πέφτει αμέσως στο έδαφος. Το ίδιο γίνεται και με την ψυχή. Είναι πολύ σπουδαίο πράγμα, να διατηρήσουμε την ψυχή μας ελαφριά με την νηστεία.

Ω, πόσο πικρές και προσβλητικές Σου είναι οι αμαρτίες μου, Χριστέ μου, Θεέ και Σωτήρα μου! Δέχτηκες ραπισμούς, μαστιγώσεις, εμπτυσμούς. Στο κεφάλι Σου φόρεσαν ακάνθινο στεφάνι, Σταυρώθηκες στο Σταυρό για χάρη μου. Κρεμάστηκες στο Σταυρό, υπόφερες απίστευτα βάσανα, για να με σώσεις, από τα πικρά και αβάσταχτα βάσανα της κολάσεως. Θα έπρεπε πιο συχνά να φέρνω στον νου μου, αυτή Σου την αυτοθυσία και τα πάθη Σου, για να μην αμαρτάνω, αλλά να επιδίδομαι με ζήλο στην αρετή, να Σε αγαπάω με όλη μου την καρδιά, να τηρώ τις σωτήριες εντολές Σου.

Εκείνοι που μισούν τους άλλους, βασανίζονται και τυραννιούνται μόνοι τους. Επομένως είναι πιο ανόητοι από τους ανόητους.

Παντού τα μικρά πράγματα, οδηγούν στα μεγάλα.

Ας βιαστούμε να καταδικάσουμε τον εαυτόν μας για τις αμαρτίες μας. Ας παραδεχτούμε την κακία μας. Και ας πάψουμε να χαιρόμαστε γι' αυτές, να τις αγαπάμε και να τις πράττουμε...

Ο πιο συνηθισμένος τρόπος που οδηγεί στον Θεό, για μας τους αμαρτωλούς που απομακρυνθήκαμε απ' Αυτόν «εις χώραν μακράν», είναι ο δρόμος της συντριβής και των δακρύων.

Μετάνοια σημαίνει να αισθάνεσαι στην καρδιά σου, το ψεύδος, την ανοησία, την ενοχή για τις αμαρτίες του. Σημαίνει να ομολογήσεις, πως με τις αμαρτίες του, πρόσβαλες τον Κύριο και Δημιουργό μας, τον Πατέρα και Ευεργέτη μας, που είναι άπειρα Άγιος και αποστρέφεται απόλυτα την αμαρτία. Σημαίνει να μισήσεις, με όλη σου την ψυχή την αμαρτία και να διορθωθείς για να εξιλεωθείς.

Η αληθινή μετάνοια απαιτεί, όχι μόνο την μη επανάληψη των αμαρτιών, για τις οποίες έχει μετανοήσει ο άνθρωπος, αλλά και την σταθερή προσήλωση στον δρόμο της αρετής.

Οι αμετανόητοι αμαρτωλοί μετά θάνατον, χάνουν κάθε δυνατότητα να βελτιωθούν και αυτό σημαίνει αναμφιβόλως, ότι θα παραδοθούν στα αιώνια μαρτύρια.