Πρώτος βαθμός Θείας Χάριτος είναι να βλέπουμε όλους τους ανθρώπους σαν και εμάς. Κανέναν να μην βλέπουμε κατώτερό μας. Ο δεύτερος βαθμός Χάριτος είναι να βλέπουμε όλους τους ανθρώπους, ανώτερούς μας. Ο τρίτος βαθμός Χάριτος είναι να βλέπουμε μόνο τον εαυτόν μας αμαρτωλό και τιποτένιο.

Όσο κερδίζουμε σε αρετές, τόσο η Χάρη αυξάνει. Όσο όμως κάνουμε συγκαταθέσεις, σε αμαρτωλός λογισμούς και πράξεις, τόσο η Χάρη του Αγίου Πνεύματος συστέλλεται και πολλές φορές καθίσταται ανενέργητη. Είναι πράγματι δύσκολο, να κρατήσει κανείς τη Χάρη που λαμβάνει, διότι αυξάνει (αναλόγως) και ο πόλεμος του εχθρού, παραχωρήσει του Κυρίου. Εκεί πρέπει να εστιαστεί ο μείζων αγώνας μας. Και όταν κανείς βγεί νικητής από τον πόλεμο αυτόν, τότε η Χάρη έρχεται δεκαπλάσια και προάγεται πνευματικώς.

Όταν δεν ενεργεί η Χάρη του Θεού μέσα στον άνθρωπο, ο άνθρωπος παρουσιάζει μια ραθυμία στα πνευματικά και δεν έχει διάθεση, ούτε το σταυρό του να κάνει. Τίποτα από τα πνευματικά δεν τον παρηγορούν και δεν τον ευχαριστούν.

Τότε ο άνθρωπος παρηγοριέται με τον ύπνο, το φαγητό, τις σαρκικές απολαύσεις το χρήμα και τη δόξα.

Τα συναισθήματα της κατάθλιψης, της μελαγχολίας, του άγχους, της μοναξιάς, της δαιμονικής λύπης και τα συναφή είναι αποτελέσματα της απουσίας της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος, εξαιτίας των ανεξομολόγητων αμαρτημάτων που υπάρχουν στον άνθρωπο. Είναι συμπτώματα και αποτελέσματα των παθών, των λογισμών και των αμαρτημάτων.

Και το φάρμακο για να απαλλαγεί κάποιος από τα συμπτώματα αυτά, είναι πανεύκολο: είναι η μετάνοια, είναι η εξομολόγηση, είναι τα δάκρυα, η μυστηριακή ζωή και η νηστεία δηλ. η πνευματική ζωή.

Η Χάρη του Θεού είναι σαν ένα σωσίβιο, που βοηθά τον άνθρωπο να επιπλεύσει και να μην πνιγεί, να μην αμαρτήσει... Χωρίς την βοήθεια του Αγίου Πνεύματος, δεν μπορούμε να έχουμε ορθή πίστη στον Χριστό.